Co na taśmach filmowych utrwalili niemieccy żołnierze stacjonujący w Warszawie podczas okupacji? Jak miasto wyglądało z ich perspektywy? Dlaczego te filmy powstały i co się z nimi stało? Czego możemy się z nich dziś dowiedzieć i na ile jest to wiarygodne źródło historyczne? Te nietypowe home movies będą tematem cyklu spotkań, w ramach którego porozmawiamy o mało znanych amatorskich nagraniach z czasów okupacji niemieckiej. W 1932 roku firma Kodak wprowadziła na rynek wynalazek, który zdemokratyzował kino – lekkie, przenośne kamery. Węższa niż w przypadku profesjonalnego sprzętu taśma 8mm pozwalała zapisać na jednej rolce 10 minut nagrania.

Firma zapewniała pełną obsługę w myśl hasła: „Ty naciskasz przycisk, my robimy resztę”. Filmowcy-amatorzy utrwalali więc na taśmach wszystko: relacje z wakacji i podróży, uroczystości rodzinne, wydarzenia publiczne, nagrywali też posiłki, spacery i życie domowe. Niektórzy próbowali kręcić scenki rodzajowe.

Wybuch wojny nie oznaczał końca kariery home movies. Filmowcy-amatorzy w żołnierskich mundurach poruszali się po całej Europie, docierając wszędzie, gdzie stacjonowały niemieckie wojska. I utrwalali to, czego nie chciały widzieć kamery filmujące na użytek propagandy III Rzeszy: zniszczone miasta i wsie, drogi pełne zrozpaczonych, bezradnych ludzi. Im dłużej trwała wojna, tym rejestrowane obrazy stawały się dramatyczniejsze: groby zabitych, masowe egzekucje cywili, płonące wioski, ludzie umierający na ulicach gett. Wojna się kończy, a filmy stają się wstydliwą pamiątką, jeszcze jednym kłopotliwym spadkiem po historii. Lądują na strychach, zamknięte, zakurzone, źle przechowywane – tworzą niechciane archiwum.

To właśnie te nieznane i odrzucone świadectwa filmowe z okresu okupacji niemieckiej nagrywane przez żołnierzy i przedsiębiorców będą tematem spotkań. W ramach cyklu zaprezentujemy wybrane, najciekawsze fragmenty filmów amatorskich i zastanowimy się nad specyfiką prywatnych nagrań zderzonych z propagandowymi filmami niemieckimi, oficjalnymi relacjami, fotografiami oraz prasą, o których porozmawiamy z zaproszonymi ekspertami. Każde ze spotkań poświęcone będzie innemu okresowi bądź aspektowi okupacji niemieckiej i życia codziennego na terenach polskich okupowanych przez III Rzeszę.

Partnerami cyklu są: Niemiecki Instytut Historyczny (DHI Warschau – NIH Warszawa) w Warszawie oraz Centrum badań historycznych PAN w Berlinie.

Cykl spotkań „Home movies: niechciane archiwa” współfinansuje Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Opis pochodzi od DHI Warschau – NIH Warszawa