W klimacie zimnej wojny — międzynarodowych napięć, wyścigu zbrojeń i umacniających się dyktatur komunistycznych — w Europie Środkowo-Wschodniej dokonała się radykalna rewolucja społeczna. W jaki sposób wpłynęła ona na kulturę wizualną lat pięćdziesiątych? Międzynarodowa konferencja jest okazją do przedyskutowania zagadnień, którym poświęcona zostanie wystawa Zimna rewolucja (planowana w Zachęcie w terminie 23 października 2020–24 stycznia 2021). Łączy ona takie obszary badawcze jak historia społeczna i polityczna, historia kultury i sztuki. Zaproszeni specjaliści różnych dziedzin skoncentrują się na głównym wątku wystawy — głębokich przeobrażeniach społecznych w latach 50. XX wieku, na które składały się masowe migracje ze wsi do miast czy awans społeczny robotników.
Zarówno konferencja, jak i wystawa wpisują się w aktualne badania historyczne uwzględniające aktywny i podmiotowy udział społeczeństwa w tych procesach. Podczas wystąpień i dyskusji będziemy szukać odpowiedzi na pytanie o to, jakie są istotne cechy rewolucji społecznej przeprowadzanej w krajach niedemokratycznych. Czy dzieła sztuki — malarstwo, wzornictwo, architektura lub film — pomogą nam zrozumieć ten złożony proces? W jaki sposób w krajach bloku wschodniego przebiegał proces demokratyzacji dostępu do kultury i jaką rolę pełnił inicjowany odgórnie artystyczny ruch amatorski? Czy socrealizm służył realizacji idei egalitarnego społeczeństwa? Przyjrzymy się również temu, jak propagandowo nośna idea równości płci i emancypacji zawodowej kobiet przekładała się na reprezentację tego zjawiska w sztuce, a także aktywność kobiet m.in. w środowisku filmowym.
Czas socrealizmu to najbardziej newralgiczny i problematyczny okres współczesnej historii sztuki (nazywany też często „wielkim Innym” XX wieku). Celem konferencji będzie wpisanie go w proces przemian w kulturze XX-wiecznej, dlatego tematyka wystąpień wykracza poza okres stalinizmu w krajach bloku wschodniego. Podjęta zostanie także próba nakreślenia socrealistycznej geografii artystycznej — poprzez zrekonstruowanie niektórych kierunków międzynarodowej wymiany kulturalnej (pomiędzy krajami bloku wschodniego, Europą Zachodnią czy Azją).
Program oraz zapisy: https://zacheta.art.pl/pl/kalendarz/konferencja-6
koncepcja konferencji: Jérôme Bazin, Joanna Kordjak
współorganizatorzy: Instytut Adama Mickiewicza, Université Paris-Est Créteil
partner: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, Czeskie Centrum Warszawa
wsparcie komunikacyjne: British Council Polska
