Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. W. Brandta: Zapraszamy na wykład profesora Witolda Kuleszy pt. “Sądy doraźne (Standgerichte) i sądy specjalne (Sondergerichte) w kraju Warty, w świetle procesu Arthura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym w Poznaniu (21 czerwca – 9 lipca 1946 r.)”, rozpoczynający drugi semestr cyklu wykładów “Prawo w obliczu bezprawia”. Spotkanie odbędzie się na zoomie. W sprawie linka prosimy o kontakt: transitionaljustice@uwr.edu.pl

Problem zbrodni sądowych i stosowania przez sędziów III Rzeszy prawa karnego jako instrumentu prześladowań, dyskryminacji i eksterminacji stanowiły istotny element rozliczeń zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, popełnionych w latach II wojny światowej przez funkcjonariuszy Rzeszy Niemieckiej. Znalazł się on w centrum norymberskiego procesu prawników przed amerykańskim trybunałem wojskowym w 1947 roku i pojawia się przy lekturze akt procesu Arthura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Wojskowym w Poznaniu (21 czerwca – 9 lipca 1946 r.).
Działalność sądów specjalnych, których wyroki śmierci zatwierdzał namiestnik Kraju Warty nie była przedmiotem postępowania dowodowego przed NTN, dlatego wydaje się współcześnie uzasadnione przedstawienie niektórych z nich. Arthur Greiser powoływał bowiem na swą obronę, że ułaskawiał skazanych. Wymaga to skonfrontowania z konkretnymi przypadkami skazań na karę śmierci. Zarówno sądy doraźne jak i specjalne były od początku okupacji narzędziami eksterminacji i terroryzowania ludności rządzonego przez Arthura Greisera Kraju Warty.
Podczas wykładu przybliżony zostanie problem zbrodni sądowych oraz działalność sądów doraźnych i sądów specjalnych w Kraju Warty na podstawie akt procesu Arthura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym. Omówione zostanie także znaczenie samego procesu Greisera, uznawanego za prekursorski ze względu na zastosowanie po raz pierwszy w historii pojęcia „ludobójstwa” na określenie zarzucanych oskarżonemu zbrodni. Bezprecedensowe były także rozumowanie i argumenty prokuratorów i sędziów w tym procesie, wyprzedzające uzasadnienie wyroku z 4 grudnia 1947 r. w norymberskim procesie prawników.

Prof. dr hab. Witold Kulesza od ukończenia studiów w 1973 r. w Uniwersytecie Łódzkim pracuje w Katedrze Prawa Karnego tej uczelni, w której przeszedł wszystkie etapy naukowej kariery. Współpracował społecznie z Komisją Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi, w latach 2000-2006 kierował Główną Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowo Polskiemu w Warszawie.
Życiorys naukowy i dorobek vide: Pro dignitate legis et maiestate iustitiae. Księga Jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Witolda Kuleszy, pod redakcją Agnieszki Liszewskiej i Jana Kuleszy, Wydawnictwo UŁ, Łódź 2020, s. 11-41, s. 11-30

Organizatorzy:
CSNE im. Willy Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego,
Pracownia Badań nad Sprawiedliwością Okresu Przejściowego
Opracowanie merytoryczne: dr Dominika Uczkiewicz