DHI Warschau – NIH Warszawa: Z punktu widzenia państw zachodnioeuropejskich wojna z III Rzeszą zakończyła się w maju 1945 r. Kapitulacja niemiecka do dziś jest postrzegana jako oczywisty triumf dobra nad złem. Bliźniaczo podobna była perspektywa radziecka i ten sposób widzenia odziedziczyły po ZSRR Rosja i Białoruś. W większości państw Europy Środkowo-Wschodniej pokonujący Wehrmacht żołnierze Armii Czerwonej opisywani są jako ci, którzy nikomu „nie mogli przynieść wolności, bo jej sami nie mieli”.

W byłych republikach bałtyckich, w zachodniej części USRR, BSRR i dużej części Polski skala oporu przeciwko „wyzwolicielom” była tak duża, że dziś próbuje się opisać tamte wydarzenia, używając takich słów jak „wojna po wojnie”, „powstanie”, „wojna domowa”, „wojna chłopska”. Określenia „leśni bracia”, „niepokonani”, „żołnierze wyklęci” głęboko zakorzeniły się w języku i narodowych mitologiach.
Wykład będzie próbą syntetycznego przedstawienia antykomunistycznego, zbrojnego i politycznego podziemia na obszarze, sześć lat wcześniej objętym paktem Ribbentrop–Mołotow. Skala oporu, metody jego zwalczania przez komunistyczny aparat represji, regionalne różnice i podobieństwa, w końcu ewolucja podziemia – to główne zagadnienia, na których zamierza skoncentrować się Rafał Wnuk.

Główny obszar zainteresowań badawczych prof. Wnuka wyznaczają: historia antyniemieckiego i antysowieckiego oporu podczas II wojny światowej w Europie Środkowo-Wschodniej i Wschodniej w latach powojennych, muzeologia oraz polityka pamięci/polityka historyczna. Pomysłodawca i redaktor naczelny „Atlasu polskiego podziemia niepodległościowego 1944–1956” (2007), współautor scenariusza wystawy głównej Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Autor m.in. „Za pierwszego Sowieta. Polska konspiracja na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej (wrzesień 1939–czerwiec 1941)”; „Leśni Bracia. Podziemie antykomunistyczne na Litwie, Łotwie i w Estonii. 1944–1956”; „Niezłomni czy realiści. Polskie podziemie antykomunistyczne bez patosu” (współautor Sławomir Poleszak).
Wykład w ramach cyklu we współpracy z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku pt. 1944/1945: Koniec wojny w Europie Środkowo-Wschodniej

Uczestnictwo w wykładzie jest możliwe tylko w przypadku mailowego wysłania zgłoszenia najpóźniej do dn. 4 października 2024 r. na adres dhi@dhi.waw.pl i otrzymania potwierdzenia udziału w wydarzeniu. Informujemy, że wykład będzie nagrywany.