Rozmowa austriackiego pisarza – Norberta Gstreina i Adama Krzemińskiego (Polityka). Fragment powieści “Die kommenden Jahre” w przekładzie Elżbiety Kalinowskiej przeczyta Łukasz Lewandowski. Spotkanie tłumaczone symultaniczne – polski-niemiecki  (www.sine-qua-non.pl). W jakie pułapki, w czasach wędrówki ludów i zmian klimatycznych, może wpadać „literatura zaangażowana”? W najnowszej powieści Norberta Gstreina „Die kommenden Jahre” [Przyszłe lata] pewne hamburskie małżeństwo udostępnia swoją daczę rodzinie syryjskich uchodźców wiosną 2016 roku. Z fatalnym skutkiem. Egzaltowana pisarka traktuje migrantów jak atrakcyjne tworzywo literackie i wydarzenie medialne. Zaś jej introwertyczny mąż – glacjolog dokumentujący zanikanie lodowców w wyniku zmian klimatycznych – jest bardziej sceptyczny wobec demonstracyjnej „kultury powitania”, zdając sobie sprawę z podskórnej nienawiści do intruzów.

Urodzony w 1961 roku, w Tyrolu, Gstrein zdobył międzynardowe uznanie powieścią pt. „Angielskie lata” (1999). Książka ukazuje oszusta podszywającego się pod żydowskiego emigranta, rzekomo – pisarza. W kontrowersyjnej powieści pt. „Rzemiosło zabijania” (2003) Gstrein przedstawia domniemane okoliczności zamordowania austriackiego reportera podczas wojny w Jugosławii. Ten region interesuje tyrolskiego autora także w powieści „Die Winter im Süden” [Zimy na Południu] – w której pewien ustaszowiec wraca do Chorwacji z Ameryki Południowej. W powieści „In der freien Welt” [W wolnym świecie] z 2016 roku – bohaterem jest zaś o amerykański poeta i zarazem izraelski żołnierz, w tle nie ustaje konflikt izraelsko-palestyński.

Kluczowym tematem Gstreina wydaje się rola literatury we współczesnym świecie. Oscyluje ona miedzy fikcją a faktem. W „Die ganze Wahrheit” [Cała prawda] (2010) po śmierci renomowanego wydawcy wybucha walka między redaktorami a młodą wdową o urzędową pamięć patriarchy. Z kolei w „Eine Ahnung vom Anfang” [Przeczucie początku] (2013) nauczyciel rozmyśla nad własną winą wobec swojego ucznia, który jest podejrzany o terroryzm, a także swojego brata, który popełnił samobójstwo. Obu, w dobrej wierze, podsuwał budującą literaturę. Czyżby nawet najlepsza literatura była wywrotowa?

ADAM KRZEMIŃSKI – dziennikarz, publicysta. Studiował germanistykę w Warszawie i Lipsku. Od 1973 r. jest publicystą tygodnika “Polityka”. Współpracuje m.in. z “Die Zeit”. Specjalista w sprawach stosunków polsko-niemieckich i autor licznych publikacji na ten temat. Nagrody i wyróżnienia: Medal Goethego (1993), Nagroda Polskiego PEN Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego (1999), nagroda Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (2006), nagroda im. Samuela Bogumiła Linde miast partnerskich Torunia i Getyngi za zasługi dla dialogu między kulturami polską i niemiecką (2010).

Partnerzy: Tygodnik Polityka, Teatr Soho, Artanimacje

Źródło: Austriackie Forum Kultury