Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie: Kim dla Brytyjczyków od dekad jest sir David Attenborough, tym dla Polaków był Włodzimierz Puchalski. Nasza najnowsza wystawa „Domowroty. Włodzimierz Puchalski” przypomina jednego z najsłynniejszych polskich przyrodników, fotografa, artystę i edukatora. Podczas konkursu fotograficznego w Kairze w 1949 roku prasa nadała Włodzimierzowi Puchalskiemu przydomek „Colosse” — olbrzym. Niebezpodstawnie.
Był fotografem, pionierem filmu przyrodniczego, reżyserem, podróżnikiem, polarnikiem, niestrudzonym popularyzatorem wiedzy o rodzimej faunie. Jego prace — dziesiątki albumów fotograficznych i książek, kilkadziesiąt filmów dokumentalnych, programy radiowe i telewizyjne — w dobie PRL-u kształtowały polskie wyobrażenie o obcowaniu z naturą.
Prawie 250 prac, które zostaną zaprezentowane w Galerii MCK, pochodzi przede wszystkim z ogromnej kolekcji zgromadzonej w Muzeum Niepołomickim. Zestawione w pięciu działach, w subtelnej aranżacji, pozwolą odczytać na nowo bogaty dorobek Włodzimierza Puchalskiego jako jednego z najsłynniejszych polskich przyrodników. W jego wielokrotnie nagradzanej w kraju i zagranicą twórczości za najważniejsze uznaje się fotografie zwierząt w ich naturalnym środowisku, wykonywane najczęściej z ukrycia, niepozowane. Na ekspozycji będzie można zobaczyć wybór mistrzowskich portretów zwierząt, dzikich i domowych, bardzo intymnych, ale też nieodbierających im podmiotowości. Czarno-białe kadry, w których Puchalski chwytał fragmenty niedostępnych zwykle dla ludzi miejsc, pozwalają na głębsze odkrycie piękna przyrody.
Tytułowe „domowroty” są polskim odpowiednikiem naukowego terminu „homing”, oznaczającego zdolność zwierząt do odnajdowania drogi do domu nawet poza swoim zwyczajowym obszarem życia. W przestrzeni wystawy „domowroty” to bociany ze wsi Butyny, gdzie w 1937 roku Włodzimierz Puchalski brał udział w badaniach nad tym niezwykłym zjawiskiem. Współcześnie Butyny oraz położona nieopodal wieś Puchalskiego, Mosty Wielkie, należą do Ukrainy. Dlatego „domowroty” nabierają jeszcze jednego znaczenia – stają się metaforą Ukraińców oraz ich zwierzęcych podopiecznych, za wszelką cenę pragnących wrócić do swoich domów pomimo rosyjskiej agresji. Zwierzęta stają się na tej wojnie także ważnymi ofiarami. Po raz pierwszy poświęca się im uwagę, próbuje ratować, wysyła pomoc.
Ten właśnie wątek o nierozerwalnej więzi człowieka i zwierzęcia, po raz pierwszy eksponowany w kontekście wojny i ucieczki przed nią, przesuwa uwagę na konteksty ekologiczne. Wybór prac Puchalskiego inspiruje zatem do dalszych rozważań nad skutkami destrukcyjnych ingerencji człowieka w środowisko naturalne, postępującym w XX wieku kryzysem bioróżnorodności i gwałtownym tempem wymierania ogromnej ilości gatunków.
Wystawie towarzyszyć będzie bogaty program spacerów ornitologicznych, oprowadzań i spotkań, o których będziemy na bieżąco informować w mediach społecznościowych MCK oraz na stronie internetowej: https://mck.krakow.pl/.
